همان‌طور که شاید این روزها به خصوص، اسم بلک‌فرایدی (Black Friday) را شنیده باشید، بلک‌فرایدی حراجی بزرگ است که یک‌سری از فروشگاه‌ها می‌زنند. از آن‌جایی که این حراج‌ها بسیار چشم‌گیر می‌باشند طرفداران بسیاری دارد و عده‌ی کثیری افراد با سرعت عمل بسیار بالایی به خرید اجناس می‌پردازند. در ادامه‌ی مقاله به تاریخ این آیین، فلسفه‌ی این آیین و توضیحات بیشتر آن می‌پردازیم.

 

جمعه سیاه یا بلک‌فرایدی (Black Friday) چیست؟

 

 

جمعه سیاه یا (Black Friday) در آخرین جمعه ماه نوامبر برگزار می‌شود که در حقیقت آغاز آیین خرید کریسمس حساب می‌آید. در این روز بیشتر فروشگاه‌ها و خورده فروشان فروشگاه خود را بیش از حد معمول باز می‌کنند و بر روی کالاها خود حراج جمعه سیاه می‌گزارند.

 

تاریخچه بلک‌فرایدی

 

معمولا وقتی کلمه «سیاه» درمورد چیزی به کار می‌رود، ناگهان آن چیز در ذهن ما به عنوان یک ماهیت منفی و بد نقش می‌بندد، جمعه سیاه نیز از این قاعده مستثنی نیست. این عبارت زمانی که اولین بار در دهه ۱۸۶۰ میلادی مورد استفاده قرار گرفت، مفهومی کاملا متفاوت با چیزی که این ‌روزها از آن می‌شناسیم، داشت. در واقع داستان از رسوایی مالی بازار طلای آمریکا در روز جمعه ۲ سپتامبر سال ۱۸۶۹ شروع شد که در پی آن، قیمت طلا در آمریکا به شدت سقوط کرد و تحولات بسیار بدی بر بازار گذاشت که اثرات آن تا سال‌ها بر اقتصاد کل آمریکا و وضعیت اقتصادی مردم این کشور مشهود بود، به همین دلیل آن روز به عنوان Black Friday لقب گرفت.



 

سال‌ها پس از این اتفاق، مفهوم این عبارت عوض شد و شکل تازه‌ای پیدا کرد. ماجرای دوم از اوایل دهه ۱۹۵۰ شروع می‌شود؛ از سال ۱۹۵۲ روز بعد از جشن شکرگزاری در آمریکا به عنوان شروع فصل خرید کریسمس در این کشور شناخته شد. این برنامه با مراسم ورود بابانوئل نیز ارتباطاتی دارد، در واقع، شروع حراج Black Friday به این معنی است که بابا نوئل در همین نزدیکی‌ها است و به زودی از راه خواهد رسید. در اواخر قرن ۱۹ میلادی و اوایل قرن بیستم، مراسم جشن شکرگزاری و ورود بابانوئل از طریق فروشگاه‌های بزرگ اسپانسر می‌شد. در واقع، فروشگاه‌های بزرگ از این مراسم برای شروع تبلیغات و حراج‌های بزرگ خود استفاده می‌کردند.


پس از سال‌ها این مسئله تبدیل به یک قانون نانوشته شد که هیچ فروشگاهی قبل از شروع این مراسم، تبلیغات فروش ویژه کریسمس خود را آغاز نکند. از این رو روز بعد از جشن شکرگزاری تبدیل به آغاز رسمی فصل خرید و به وجود آمدن حراج بزرگ Black Friday یا جمعه سیاه شد.

آغاز بلک‌فرایدی از کدام کشور وایالت بوده است؟

این آیین از آمریکای شمالی شکل گرفته است ولی به ندرت به شهرها و کشور‌های دیگر هم رسیده است. ایران نیز یکی از کشورهایی است که در بعضی از فروشگاه‌های آن به مناسبت بلک‌فرایدی تخفیف‌های چشم‌گیری می‌زنند.


 

چرا آمار فروش بلک فرایدی اهمیت دارد؟

امروزه، باوجود این که حضور اینترنت و فضای مجازی، فیلم‌های Unboxing یکی از پربیننده‌ترین فیلم‌ها چه در ایران و چه در کشورهای دیگر است. کمی خاطرات کودکی‌تان را به ‌یاد آورید، همان لحظه‌ای که در مراسم تولد، در انتظار باز شدن و تماشای هدایایی بودیم که برای صاحب تولد می‌آوردند. حتی تماشای باز شدن جعبه‌ی پتوی پلنگی، ساعت دیواری و کاسه و بشقاب‌هم لذت‌بخش بود! تماشای Unboxing محصولات در فضای مجازی هم همان لذت را دارد، با این تفاوت که دیگر از پتوی پلنگی خبری نیست!


 

لذت دانستن آمار فروش جمعه سیاه هم دست کمی از تماشای Unboxing ندارد. البته این که بدانیم در جمعه سیاه سال‌های گذشته در ایران و کشورهای دیگر چه گذشت، کمک بسیاری در تهیه یک فهرست خرید درست می‌کند. در این صورت متوجه می‌شویم که به چه محصولی نیاز داریم تا آن را با تخفیف خریداری کنیم و حتی در هزینه‌های خود نیز صرفه‌جویی کنیم.

 

چه شرکت‌هایی در رویداد بلک‌فرایدی کمپانی می‌کنند؟

 

در کشورهایی که محل اصلی این رخداد هستند مانند ایالات‌متحده آمریکا و کانادا، تقریباً تمام فروشگاه‌ها و کمپانی‌ها، محصولات خود را با تخفیف‌های بسیار زیاد ارائه می‌کنند و این شامل تمام فروشگاه‌های لوازم‌خانگی، خوراکی، تولیدکنندگان لباس، کمپانی‌های تولیدکننده وسایل الکترونیکی و کامپیوتری می‌شود. از این رو  مهم نیست که خریدار، یک تلویزیون می‌خواهد بخرد یا یک کلاه، تمامی آیتم‌ها بین 9 تا 90 درصد تخفیف فروخته می‌شوند.

 


 

خرید در بلک‌فرایدی چه مزیت‌ها و بدی‌هایی دارد؟

بسیاری از افراد در سراسر جهان تمام سال را منتظر رسیدن روز Black Friday می‌مانند. آن‌ها می‌توانند در این روز اجناس مورد نیاز خود را با تخفیف‌های شگفت‌انگیز تهیه کنند. هرچه میزان خرید مردم در این روز بیشتر باشد، اقتصاد نیز رونق زیادی می‌یابد.

 

از نگاهی دیگر، بسیاری از فروشندگان به دنبال خالی کردن انبارهای خود از اجناس قدیمی‌تر هستند. بنابراین آن‌ها تلاش می‌کنند در روز Black Friday اقلامی را با تخفیف به فروش برسانند که از زمان عرضه‌ی آن‌ها مدت زیادی گذشته و با استقبال کمتری مواجه شده‌اند. پس خریداران باید مراقب انتخاب‌های خود، به‌ویژه در خرید محصولات الکترونیکی و دیجیتالی، باشند. بلکه، هجوم گسترده‌ی مردم برای خرید کالاهای مورد نیاز خود، سبب شده است که نتوان خرید آسان و بی‌دغدغه‌ای را در این روز تجربه کرد.

 

آسیب‌ها و خشونت‌های بلک‌فرایدی

Black Friday در یکی دو دهه‌ی اخیر، با خشونت‌ها و تلفاتی همراه بوده است. ارزان‌تر بودن اجناس در این روزها نسبت به باقی روزهای سال، سبب شده تا افراد بیشتری برای ساعات طولانی پشت درهای فروشگاه‌های بزرگ منتظر بمانند. از این رو همیشه تعداد اجناس تخفیف خورده محدود است، بسیاری از افراد تلاش می‌کنند تا برای دستیابی به جنس موردنظر خود به هر روشی ازجمله زور متوسل شوند.



 

آن‌ها همدیگر را هُل می‌دهند، به‌طرف هم مشت پرتاب می‌کنند، یک محصول را از دست هم می‌قاپند و حتی به روی یکدیگر چاقو می‌کشند. حتی وب‌سایتی وجود دارد که در آن تعداد کشته شدگان و مجروحین Black Friday هرسال با جزئیات ذکر شده است.بعضی اوقات خرید حضوری در روز Black Friday به‌قدری ترسناک می‌شود که بسیاری از خیر تخفیف‌های آنچنانی این روز می‌گذرند و به سراغ خرید اینترنتی از وب‌سایت‌های معتبر می‌روند.





 

 

محصولات فروشگاه سورن:
لوازم تعمیرات سخت افزاری موبایل

 

شلوغی خیابان و ترافیک

فردای روز شکرگزاری مردم به خیابان‌ها می‌رفتند تا خرید‌های سال جدید را انجام دهند. این حجم زیاد از مردم سبب ایجاد ترافیک و شلوغی در سطح شهر می‌شد و دردسر‌های زیادی را برای پلیس به وجود می‌آورد. به همین دلیل در سال ۱۹۶۱ بود که پلیس فیلادلفیا و پنسیلوانیا از عبارت Black Friday برای این روز جمعه استفاده کرد.

 

Black Friday به تدریج توسط نیویورک تایمز و دیگر اصحاب رسانه استفاده شد و مردم چنین روزی را فرصتی طلایی برای خرید می‌دانستند. روزی که سرآغاز شادی برای مردم بود و فصل خرید‌های کریسمس به حساب می‌آمد.







 

محصولات فروشگاه سورن:
لوازم تعمیرات نرم افزاری موبایل

 

ساعت شروع Black Friday

توجه کردن به سنت Black Friday و برگزاری سالیانه آن، تبدیل به فرصتی برای رقابت فروشگاه‌های بزرگ شد. هرچند Black Friday تنها به یک روز خاص در تقویم میلادی اشاره دارد، ولی فروشنده‌ها یکی دو روز زودتر دست به حراج کالاها خود می‌زنند.

 

برخی از مغازه‌داران از روز عید شکرگزاری فروش با تخفیف ویژه کالاها خود را آغاز کرده و از روش‌های خاص برای جلب مشتری استفاده می‌کنند. اما ساعت کاری تعدادی دیگر از ۱۲ بامداد روز جمعه شروع شده و تا واپسین ساعات شب بعد ادامه دارد.

 

پس روی هم رفته نمی‌توان رویداد Black Friday را محدود به ساعات و روزی مشخص دانست. چون مهم‌تر از زمان آن، نوع برگزاری و فرصت خرید جذابی است که برای خریداران فراهم می‌کند. به همین دلیل از آخرین پنج شنبه ماه نوامبر به مدت ۴ الی ۵ روز شاهد رویداد حراج جمعه در فروشگاه‌های مختلف هستیم.






 

محصولات فروشگاه سورن:
خرید قطعات موبایل

 

 دوشنبه سایبری چیست؟

 

با گسترش خرید‌های آنلاین و طولانی شدن تعداد روز‌های Black Friday، حوزه مناسبی برای درآمدزایی فروشگاه‌های اینترنتی به وجود آمد. آمار خرید‌های آنلاین مداوم  بیشتر می‌شد و همین مسئله سبب شد تا صاحبان فروشگاه‌های آنلاین، به فکر برگزاری چنین حراجی در وب‌سایت‌های خود باشند. به همین دلیل در سال ۲۰۰۵، روش جدیدی از حراجی‌ها در اینترنت به وجود آمد و سود حاصل از فروش آنلاین سال به سال بیشتر شد.

 

یکی از برندگان این حراج آنلاین، جف بزوس رئیس سایت آمازون بود که با ثبت فروش فوق‌العاده ۹۹. ۶ میلیارد دلار در دوشنبه سایبری، توانست عنوان ثروتمندترین فرد روی جهان را برای خود کسب کند. از این دوران بود که اصطلاح دوشنبه اینترنتی بر سر زبان‌ها افتاد و تبدیل به فرصتی برای درآمدزایی فروشگاه‌ های آنلاین شد.


 

 

اما این موفقیت‌ها محدود به وب‌سایت آمازون نبود و به تدریج کمپانی‌های بزرگ خدماتی و مسافربری نیز وارد عرصه رقابتی شدند. این وب‌سایت‌ها حراج‌‌های آنلاین خود را در نخستین دوشنبه پس از روز شکرگزاری برگزار می‌کردند. بدین ترتیب برای انجام خرید‌های سال جدید و استفاده از تخفیفات، دیگر لازم به مراجعه فیزیکی و دعوا با دیگر مشتریان نبود.

 

افراد از ساعت‌ها قبل محصولات مورد نظر خود را انتخاب و قیمت‌ها را با یکدیگر مقایسه می‌کردند. این خرید‌ها به مراتب از خرید‌های فیزیکی روز Black Friday آسان‌تر و امن‌تر است. جالب است بدانید که کالاها ارائه شده در دوشنبه سایبری، تنها محدود به کالا‌های دیجیتال نیست و هر وب‌سایت با هر نوع خدماتی می‌تواند چنین حراجی را برگزار کند.

 





 

محصولات فروشگاه سورن:
خرید قطعات تبلت 

 

جمعه سیاه در ایران

این واقعه که در دنیا از آن به‌عنوان پادشاه حراجی‌ها یاد می‌شود، چند سالی است که نظارت به ایران نیز بازشده و فروشگاه‌های آنلاین مانند Digikala ،Modiseh و قبل‌تر Bamilo و همچنین فروشگاه‌های کوچک و خرده‌فروشی‌ها و حتی فروشگاه‌های غیر آنلاین مانند لباس فروشی‌ها در این روز تخفیف‌هایی را به خریدارانشان عرضع می‌دهند.


همچنین  بعضی اوقات برخی فروشگاه‌های آنلاین از چند هفته قبل با ایمیل‌ و پیامک‌ مشتریانشان را از تخفیف‌های Black Friday باخبر می‌کنند، Black Friday در حالی هم‌زمان با کشورهای غربی در ایران برگزار می‌شود که تاریخ این حراجی هیچ سنخیتی با تاریخ آغاز سال جدید در ایران ندارد و مردم کشور ما در این بازه زمانی اصلاً در تب‌وتاب خرید سال جدید نیستند.








 

محصولات فروشگاه سورن:
لوازم جانبی موبایل


 

قانون حسابداری

در قدیم، قانونی نانوشته بین حسابداران شایع بود. در ترازنامه‌های خود، اگر صورت سود و زیان آنان منتهی شدن به ضرر می‌شد؛ از جوهر قرمز استفاده می‌کردند. استفاده از جوهر قرمز رنگ، تنها جهت نمایان‌تر شدن ضرر در بیلان بود. اما اگر صورت سود و زیان به سود می‌انجامید، از جوهر مشکی استفاده می‌شد. در اوایل دهه ۶۰ میلادی، حسابداران همیشه فردای روز عید شکرگزاری، حساب‌های خود را مشکی رنگ می‌دیدند. در این روز سرآغاز موج سود و خریدهای پیش از عید به حساب می‌آمد. بنابراین، بین خود آن را Black Friday به معنای جمعه جوهر مشکی نام‌گذاری کردند.



در سال ۱۹۶۱، پلیس فیلادلفیا پنسیلوانیا، و راچستر نیویورک به خاطر شلوغی و ترافیک خیابان‌ها در این روز، آن را Black Friday خواندند. به نظر کارشناسان روابط عمومی آن دوران، استفاده از عبارت Black Friday یا جمعه سیاه کاربرد مناسبی نبود. بدلیل این که کلمه سیاه نشان دهنده رویدادی بدشگون است. آنان به رسانه‌ها و مردم توصیه کردند، به‌جای جمعه سیاه یا شنبه سیاه از عباراتی مثل جمعه بزرگ یا شنبه بزرگ استفاده کنند. اما این عبارات معادل‌سازی شده نیز عمر چندانی نداشتند.


 

جمعه‌ سیاه در کشورهای مختلف جهان

 

اگرچه زادگاه Black Friday، ایالات‌متحده آمریکاست، اما این هیجان به کشورهای دیگر نیز انتقال کرده است. به‌عنوان‌ مثال، Black Friday در سال 2010 از طریق آمازون (amazon.co.uk) وارد فرهنگ انگلستان شد. قبل از آن مشهورترین روز خرید در این کشور باکسینگ دی بود. بسیاری از کانادایی‌ها نیز برای خرید در Black Friday به آمریکا سفر می‌کنند، در واقع به دلیل قیمت ارز این مراجعات کاهش پیدا کرده است. جالب این که حدود 6.4 میلیون کانادایی این روز را تعطیل می‌کنند.



 

 

ازجمله دیگر کشورهایی که Black Friday در آن‌ها به محبوبیت چشمگیری دست پیداکرده می‌توان به فرانسه، هلند، نروژ، آلمان، سوئیس، اوکراین، رومانی، اتریش، پاکستان، هند، آفریقای جنوبی، استرالیا و نیوزیلند اشاره کرد. در کشور امارات متحده عربی هم این روز معمولاً با عنوان وایت فرایدی به معنی جمعه سفید شناخته می‌شود. در آمریکای جنوبی و به‌ویژه در آرژانتین و شیلی، دوشنبه سایبری از Black Friday محبوب‌تر است. Black Friday کشور چین هم معمولاً روزی موسوم به‌روز مجردها (Singles’ Day) است که در 11/11 هرسال برگزار می‌شود.

 

محصولات فروشگاه سورن:
خرید گوشی موبایل


 

جمعه سیاه از دید صاحبان کارخانه و مشاغل

 

 

نخستین کاربرد رسمی عبارت Black Friday توسط مجله  مدیریت و نگهداری کارخانه در نوامبر ۱۹۵۱ استفاده شد. مسئله این مجله، به اقدام دسته جمعی کارگرانی اشاره داشت که با بهانه‌های متعدد جمعه را مرخصی می‌گرفتند چون در تقویم میلادی روز‌های شنبه و یکشنبه تعطیلی رسمی است.

 

از طرفی هم روز شکرگزاری مصادف بود با آخرین پنج شنبه ماه نوامبر هر سال در این بین تنها جمعه تعطیل نمی‌شد که کارگران تلاش داشتند با بهانه‌های متعدد بر سر کار نرفته و تعطیلاتی چهار روزه داشته باشند. از این رو این جمعه، روزی نحس برای صاحبان کارخانه و مشاغل بود.








 

محصولات فروشگاه سورن:
خرید تبلت


 

بررسی علمی بلک‌فرایدی

Black Friday یکی از شلوغ‌ترین روزها برای فروشندگان است و به این دلیل از تاثیر بسیار بالایی بهره‌مند است. استقبال از این سنت در آمریکای شمالی بیشتر از دیگر نقاط دیده می‌شود، اما اکنون این سنت به کشورهای دیگر نیز انتقال کرده است. خرید در این روز به اندازه‌ای با تاثیر است که فروشگاه‌ها قبل از ساعت چهار صبح فعالیت خود را آغاز می‌کنند. تمامی افراد نیز برای خرید در این روز راهی فروشگاه‌ها شده و صف‌هایی طولانی تشکیل می‌دهند.

 

تخفیف در روز Black Friday هم شامل وسایل الکترونیکی است و هم غیر الکترونیکی. از لحاظ روانشناسی و علم بازاریابی تکنیک‌هایی که فروشنده‌ها در این روز به کار می‌برند موجب می‌شود آن‌ها فروش فوق‌العاده‌ای را تجربه کنند. به واسطه فروش فوری که در روز Black Friday ایجاد می‌شود، مشتریان حس می‌کنند که باید به سرعت خرید خود را انجام دهند در غیر اینصورت چیزی را از دست داده‌اند. البته این سبک از بازاریابی در بسیاری از شعارهای تبلیغاتی نیز دیده می‌شود که به مشتریان می‌گویند، تنها پنج روز برای کمپانی در مسابقه فرصت دارند یا تنها تعداد محدودی از یک جنس باقی مانده و فرصت کمی برای خرید آن دارند.

 

این روش از بازاریابی، یک نوع هیجان در مشتریان ایجاد کرده و وی را تشویق به خرید محصول می‌کند. این ویژگی در روز Black Friday به خوبی قابل رویت است. در این روز مشتریان تنها از صبح تا قبل از شب، فرصت دارند تا خریدهای خود را انجام دهند در غیر اینصورت متضرر می‌شوند!

 

بلک‌فرایدی جمعه سیاه 1401 (2022) چه روزی است؟

 

آخرین پنج‌ شنبه ماه نوامبر در هر سال, Black Friday یا همان جمعه سیاه است. تاریخ Black Friday سال 1401 روز 4 آذر ماه است.



 

سوالات متداول

 

در این بخش به برخی از اصلی‌ترین سوالات متداول مرتبط با موضوع Black Friday خواهیم پرداخت.


 

Black Friday چیست و چه زمانی برگزار می‌شود؟

 

Black Friday روز خرید کریسمس است که معمولا فردای روز شکرگزاری در ایالات متحده آمریکا برگزار می‌شود. درحقیقت Black Friday آخرین جمعه ماه نوامبر است. اما در برخی کشورها روزهای متفاوتی به مناسبت‌های متفاوتی Black Friday نامگذاری شده‌اند.

 

مهمترین کشور برگزارکننده Black Friday کدام است؟

 

آمریکا اصلی‌ترین برگزارکننده حراج Black Friday  است. تقریبا تمام فروشگاه‌های آفلاین و آنلاین آمریکا در این روز محصولاتی خود را حراج می‌کنند.

 

آیا جمعه سیاه در ایران برگزار می‌شود؟

 

ایران همواره پتانسیل بالایی برای برگزاری جمعه سیاه داشته است. در سالیان اخیر برخی کمپانی‌های بزرگ مانند Digikala و Bamilo نسبت به برگزاری Black Friday اقدام‌ کرده‌اند و فروش بالای آنان باعث ادامه این روند شده است. آمارها حاکی از این است که بیش از 30 درصد ایرانیان در حراج Black Friday کمپانی می‌کنند.

 

سخن آخر

با خواندن این مقاله آموختید بلک‌فرایدی (Black friday) چیست، دلیل نام گذاری آن چه می‌باشد و چه تاریخچه‌ای داشته است. اگر شما بتوانید از تخفیف‌های زیاد بلک‌فرایدی استفاده کنید، چه محصولاتی را برای خرید انتخاب می‌کنید؟