هوش مصنوعی (Artificial Intelligence) یکی از مقوله‌هایی است که در علم کامپیوتر، اهمیت فراوان دارد و تغییرات در Artificial Intelligence می توانند تغییرات گسترده‌ای را در تکنولوژی اطلاعات پدید بیاورند. در این مطلب قصد داریم که هوش مصنوعی را به شما معرفی کنیم. سعی ما بر این است که این مظلب بتواند به اندازه کافی راهنمای شما باشد.

هوش مصنوعی چیست؟

هوش مصنوعی شاخه‌ای از علم کامپیوتر است که هدف اصلی‌اش آن است که سیستم‌های هوشمندی تولید کند که توانایی انجام وظایفی که نیازمند به هوش انسانی است را داشته باشد. هوش مصنوعی در واقع نوعی شبیه‌سازی هوش انسانی برای رایانه است و منظور از هوش مصنوعی در حقیقت ماشینی است که به گونه‌ای برنامه نویسی شده که همانند انسان فکر کند و توانایی پیروی از رفتار انسان را داشته باشد.

تاریخچه هوش مصنوعی

پیشینه هوش مصنوعی به دوران جنگ جهانی دوم برمی‌گردد. وقتی که نیروهای آلمانی برای رمزنگاری پیام‌های خود به نیروهایشان از ماشینی به نام Enigma استفاده می‌کردند؛ دانشمند انگلیسی به نام Alan Mathison Turing برای رمزگشایی کدهای ماشین آلمانی‌ها، ماشین دیگری به نام Bombe را همراه گروهش ابداع کرد. تولد مکالمه هوش مصنوعی نیز با نوشته‌های Alan Turing در کتابی به نام ماشین‌های محاسباتی و هوش در سال ۱۹۵۰ انتشار شد، مطرح شد.

Turing که بیشتر به‌عنوان پدر علم رایانه از وی یاد می‌شود، چنین سؤالی را مطرح می‌کند: آیا ماشین‌ها می‌توانند فکر کنند؟ برای پاسخ به این سؤال، او تستی را ارائه می‌دهد که اکنون به نام تست تورینگ شناخته می‌شود. در این آزمون، یک بازجوی انسانی تلاش می‌کند بین یک رایانه و پاسخ متنی انسان تفاوت قائل شود. این آزمون از زمان منتشر خود تا به امروز، مورد بررسی‌های دقیق قرار گرفته، اما همچنان قسمت مهمی از تاریخ هوش مصنوعی و همچنین یک مفهوم همیشگی در علوم فلسفه محسوب می‌شود؛ به دلیل آن که از ایده‌های پیرامون زبان‌شناسی استفاده می‌کند!

محصولات فروشگاه سورن:
لوازم تعمیرات نرم افزاری موبایل​

شاخه‌های هوش مصنوعی چیست؟

هوش مصنوعی یک مفهوم واحد نیست و مجموعه‌ای از تکنولوژی‌ها را شامل می‌شود. این مجموعه می‌تواند بسیار وسیع باشد، اما از جمله مفاهیم اصلی آن می‌توان چنین مواردی را نام برد:

سیستم‌های خبره

سیستم‌های خبره در هوش مصنوعی، نرم‌افزاری است که از دانش انسانی پیروی کرده و از روی آن به اتخاذ تصمیم می‌پردازد. این نرم‌افزار به‌جای برنامه‌ نویسی از منطق برای حل مسائل بهره می‌گیرد. از کاربردهای از این سیستم می‌توان به گسترش ربات‌های جراح، شناسایی عفونت‌های ویروسی در علوم پزشکی، تجزیه و تحلیل امکانات و وام‌های بانکی در سیستم اقتصادی و بسیاری از کاربردهای دیگر اشاره کرد.

رباتیک

رباتیک، به تولید ربات‌هایی اشاره دارد که می‌توانند برخی از وظایف را برعهده گرفته و امورات را برای انسان راحت کنند. ربات‌ها در انواع متعددی تولید می‌شوند و هریک برای امور ویژه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرند. ربات‌های انسان‌نما می‌توانند در آینده بسیاری از امورات متداول را به انجام برسانند.

یادگیری ماشینی

یادگیری ماشینی این امکان را به سیستم‌های متعدد می‌بخشد تا بتوانند با توجه به الگوریتم جامعی که دارند، از محیط پیرامون خود بیاموزند و توانایی اتخاذ تصمیم داشته باشند. هدف اصلی یادگیری ماشینی روی نرم‌افزارهای کامپیوتری قرار دارد.

شبکه‌های عصبی

این شاخه تحت عنوان یادگیری عمیق نیز می‌شناسند. تجزیه تحقیقات بازار، شناسایی تقلب‌ها، پیش‌بینی سهام، تأیید چهره و دیگر موارد مربوط به احراز هویت، تحلیل ریسک‌ها و هزاران کاربرد دیگر می‌توانند تحت شاخه‌ی شبکه‌های عصبی از هوش مصنوعی پوشش داده شوند. همه این امور از روی نورون‌های مصنوعی عصبی ذهنی حاصل می‌شوند!

منطق فازی

این شاخه اصلاح و بازنمایی اطلاعات غیر قابل اطمینان از طریق شاخه‌ی منطق فازی از هوش مصنوعی پوشش داده می‌شود. منطق فازی در مواجهه با شرایط عدم اطمینان کمک می‌کند تا سطح مشخصی از انعطاف‌پذیری استدلال ارائه شود. این شاخه نیز در پزشکی و تولید گیربکس‌های اتوماتیک و بسیاری از امور دیگر نقش کلیدی را ایفا می‌کند.

پردازش زبان طبیعی

طبیعتاً زبان طبیعی انسان برای سیستم صفر و یک رایانه‌ها یا ماشین‌ها قابل فهم نیست. از این رو باید رابطی وجود داشته باشد تا این زبان انسان را برای ماشین قابل درک کند. این مهم توسط شاخه پردازش زبان طبیعی هوش مصنوعی امکان‌پذیر خواهد بود. در حقیقت به کمک پردازش زبان طبیعی می‌توان زبان ساختار نیافته‌ی انسان را به زبان ساده و قابل فهم برای ماشین تبدیل کرد. بدین صورت انسان به آسانی می‌تواند با ماشین‌ها ارتباط برقرار کند.

محصولات فروشگاه سورن:
قطعات تبلت

سطوح مختلف هوش مصنوعی

یک سیستم هوش مصنوعی بر اساس آن چه که از دنیای بیرون درک می‌کند و می‌تواند به آن پاسخ دهد، دارای سه سطوح است. در یکی از سه نوع قرار می‌گیرند که عبارتند از:​

هوش مصنوعی ضعیف (ANI)

هوش مصنوعی ضعیف (ANI)، سطوحی از هوش مصنوعی است که در آن فقط قادر به کارگیری ماشین‌هایی با حوزه‌ی اختیارات محدود و وظایف کاملا تعیین‌شده، هستیم. در این سطوح دستگاه توانایی فکر ندارد، تنها مجموعه ای از کارکردهای از پیش توصیف شده را انجام می‌دهد. سیری، الکسا، خودروهای خودران، آلفا-گو، ربات انسان‌ نمای سوفیا و غیره همگی سیستم‌های مبتنی بر هوش مصنوعی محدود هستند که تا این تاریخ ساخته شده‌اند.

هوش مصنوعی عمومی (AGI)

هوش مصنوعی عمومی (AGI)، سطوحی از هوش مصنوعی است که در آن، ماشین‌هایی بسیار هوشمند و با توانایی‌های اتخاذ تصمیم، جای می‌گیرند. تاکنون چنین ماشینی ساخته نشده‌ است؛ اما، پیش‌بینی می‌شود در آینده هوش مصنوعی عموی توسعه یابد.

هوش مصنوعی بسیار قدرتمند (ASI)

هوش مصنوعی بسیار قدرتمند (ASI) سطوحی از هوش مصنوعی است که توانایی کامپیوترها بر انسان پیشی می‌گیرد و بر آن مسلط می‌شوند. این سطوحی از هوش مصنوعی، هنوز در حد یک فرضیه باقی‌مانده و تنها در فیلم‌ها و داستان‌های علمی تخیلی، نمودهایی از آن را می‌بینیم.

محصولات فروشگاه سورن:
لوازم تعمیرات سخت افزاری موبایل​

انواع هوش مصنوعی

اگر بخواهیم انواع هوش مصنوعی را دسته‌بندی کنیم، باید آن را بر اساس کاربردهایش دسته‌بندی کنیم. انواع هوش مصنوعی بر اساس کاربرد عبارتند از:

ماشین‌های هوش مصنوعی انفعالی

ماشین‌های هوش مصنوعی انفعالی شامل دستگاه‌هایی است که تنها بر اساس داده‌های موجود، فقط با در نظر گرفتن حالت فعلی، کار می‌کنند. ماشین‌های هوش مصنوعی واکنش‌گرا، نمی‌توانند بر اساس داده‌های فعلی، شرایط آینده را پیش‌بینی کنند و صرفا بر اساس مجموعه‌ای از دستورات از پیش‌ تعیین‌شده و محدود عمل می‌کنند.

هوش مصنوعی با حافظه محدود

همان‌گونه که از نامش پیداست، هوش مصنوعی با حافظه محدود می‌تواند با مطالعه داده‌های ذخیره شده درحافظه خود، اتخاذ تصمیم آگاهانه و بهینه انجام دهد. چنین هوش مصنوعی دارای حافظه کوتاه مدت است که می‌تواند با ذخیره داده‌های خود تصمیمات سنجیده بگیرد.

اتومبیل خودران، نمونه‌ای از این نوع است. این خودروها، با، توسط حسگرهای متعدد،‌ عابران،‌ دیگر ماشین‌ها،‌ علائم راهنمایی و رانندگی، شیب جاده و … را تشخیص می‌دهند و از هرگونه تصادف پیشگیری می‌کنند.

هوش مصنوعی مبتنی بر تئوری ذهن

هوش مصنوعی مبتنی بر تئوری ذهن نوعی پیشرفته‌تر از هوش مصنوعی است. این گروه از ماشین‌ها نقش عمده‌ای در روان‌شناسی دارند. این نوع هوش مصنوعی اساسا بر هوش هیجانی متمرکز خواهد بود تا انسان بتواند باورها و تفکر را بهتر درک کند. هوش مصنوعی مبتنی بر تئوری ذهن، هنوز توسعه‌ی بیشتری نیافته‌ است؛ اما،‌ تحقیقات زیادی در این حوزه در حال انجام است.

هوش مصنوعی خودآگاه

هوش مصنوعی خود‌آگاه به هوش مصنوعی گفته می‌شود که به صورت خودکار خودش را ارتقا می‌دهد، ممکن نیست و با شرایط فعلی تکنولوژی، چنین چیزی ممکن نیست. اما، ممکن است در آینده و از طریق یک هوش مصنوعی بسیار پیشرفته، چنین امری ممکن شود.

محصولات فروشگاه سورن:
خرید لپ تاپ​

کاربرد هوش مصنوعی در کسب و کارهای مختلف

از این علم می توان در کسب و کارهای متعدد استفاده کرد و در هر کسب و کاری سودهای بسیاری را به همراه خواهد داشت. در ادامه به چند نمونه از این کاربرد‌ها در هر حوزه می‌پردازیم:

• هوش مصنوعی در حوزه سلامت
• هوش مصنوعی در حوزه کسب و کار
• هوش مصنوعی در حوزه آموزش و پرورش
• هوش مصنوعی در حوزه اقتصاد
• هوش مصنوعی در حوزه قانون و قضا
• هوش مصنوعی در حوزه تولید
• هوش مصنوعی در برقراری امنیت
• هوش مصنوعی و تفسیر داده‌ها

محصولات فروشگاه سورن:
خرید تبلت

هوش مصنوعی و کاربرد آن در صنعت تلفن‌های هوشمند

شاید قابل لمس‌ترین به کارگیری هوش مصنوعی برای بسیاری از ما، تلفن‌های هوشمند باشند، البته نمی‌توان هوش مصنوعی که در جستجوگرهایی مانند Google استفاده می‌شود را نادیده گرفت. همان‌طور که در بالا گفته شد، یکی از کاربردهای هوش مصنوعی قابلیت تشخیص صدا و همچنین ایجاد تبادل با کاربر است، چنین ماهیت را ما در دستیارهای دیجیتالی مانند الکسا و گوگل اسیستنت می‌بینیم.

کاربردهایی که هوش مصنوعی در صنعت تلفن‌های هوشمند دارد، یادگیری ماشینی بوده که در سال‌های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است. یادگیری ماشینی به‌گونه‌ای بوده که دستگاه‌تان به مرور عادت‌های شما را می‌فهمد و از طریق آن به مدیریت تلفن هوشمندتان می‌پردازد. برای مثال بعد از مدتی کار کردن با آن، می‌تواند تشخیص دهد که شما از کدام اپلیکیشن بیشتر استفاده می‌کنید تا منابع زیادی را دسترس‌ قرار دهد؛ در نتیجه کارکرد سریع‌تری را در آن شاهد باشید.

در این میان برخی کمپانی‌های تولیدکننده پا را از این فراتر گذاشته و پردازنده مورد استفاده در محصولات خود را به ماهیت هوش مصنوعی آماده کرده‌اند. اخیرا کمپانی هواوی از پردازنده Kirin 970 رونمایی کرد که به هوش مصنوعی آماده بوده که آن را تبدیل به نخستین نمونه در نوع خود می‌کند. پردازنده Kirin 970 در جدیدترین پرچمداران این غول چینی، میت 10 (Mate 10) و میت 10 پرو (Mate 10 Pro)، مورد استفاده قرار گرفته وماهیت‌های چشمگیری را به آن‌ها اضافه است. اضافه شدن واحد پردازش عصبی یا NPU، سبب می‌شود که دستگاه‌های آماده به این پردازنده نسبت به گذشته هوشمندانه‌تر برخورد کنند و علاوه‌بر موارد ذکر شده قبلی، امکانات زیادی را دسترس‌ کاربر قرار دهد.

محصولات فروشگاه سورن:
گوشی موبایل

هوش مصنوعی در ایران

هوش مصنوعی چیزی نیست که متناهی به یک کشور یا بخش جغرافیایی مخصوص باشد. به لطف توسعه اینترنت و شبکه‌های اجتماعی، هوش مصنوعی برای همه مردم جهان ملموس است و به نحوی، همه ما از آن بهره می‌گیریم. ولی اگر بخواهیم چنین کاربردهای گسترده‌ای را نادیده بگیریم و نتها به جایگاه فناوری که این مفهوم در جامعه خود نگاه کنیم، می‌توانیم بگوییم که هوش مصنوعی در ایران در مراحل نخستین خود قرار دارد.

رشته هوش مصنوعی چیست؟

در حال حاضر، اکثر افراد، رشته هوش مصنوعی را به عنوان برترین رشته دنیا می‌شناسند. رشته هوش مصنوعی هر روز بیشتر مورد توجه پیدا می‌کند. همان‌‌گونه که قبلاً اشاره کردیم، هوش مصنوعی می‌تواند ترکیب ایده‌آلی برای تکنولوژی بلاکچین باشد. با توجه به رشد فزاینده سیستم‌های مبتنی بر بلاکچین، دیفای و دیگر موارد از این دست، هوش مصنوعی نیز در درجهت آن‌ها بیشتر مطرح قرار خواهد گرفت و آینده وابسته به چنین تکنولوژی‌هایی خواهد بود.



خوشبختانه این رشته در برخی از دانشگاه‌های کشور در زیرشاخه علوم کامپیوتر ارائه می‌شود. البته رشته هوش مصنوعی بیشتر در مقطع کارشناسی ارشد مورد توجه قرا گرفته است و دانشجویان برای گرایش کارشناسی ارشد خود در شاخه رایانه می‌توانند به هوش مصنوعی بپیوندند. اگر شما نیز به رشته هوش مصنوعی علاقه دارید، می‌توانید در مقطع ارشد خود به تحصیل در آن مشغول شوید و با مفاهیم اصلی آن آشنا شوید و آن را به کار بگیرید.

محصولات فروشگاه سورن:
لوازم جانبی موبایل

بیل گیتس می‌گوید هوش مصنوعی باید تحصیل و پزشکی را بهبود بخشد

بیل گیتس هوش مصنوعی را مانند تکنولوژی هسته‌ای، به‌مثابه شمشیری دولبه می‌داند که در صورت استفاده درست می‌تواند کارگشای بسیاری از مشکلات باشد. هوش مصنوعی تکنولوژی نوظهوری با پتانسیلی بسیار بالاست. پتانسیلی که به معنای آسیب هم می‌تواند باشد. هم‌بنیان‌گذار مایکروسافت و نوع‌دوست فعلی، بیل گیتس، به استفاده و گسترش تکنولوژی هوش مصنوعی اصرار داشته و معتقد است باید از این تکنولوژی برای ارتقای تحصیل و سلامت بهره برد.


بیل گیتس در مصاحبه با Monday با تشبیه هوش مصنوعی به انرژی و سلاح‌های هسته‌ای، ظرفیت این تکنولوژی برای تغییرات بنیادی را مطرح کرد. دنیا تا به‌ حال تکنولوژی‌های بسیاری که هم امیدوارکننده و هم خطرناک باشند، به خود ندیده‌ است. اما بیل گیتس در رابطه با استفاده از هوش مصنوعی در جامعه می‌گوید: «موارد معدودی در این حوزه وجود دارد.» بیل گیتس، تحصیل و پزشکی را به‌عنوان نمونه‌ زمینه‌هایی نام برد که هوش‌ مصنوعی می‌تواند در آن به جامعه بشری خدمت کند.











با استفاده از هوش مصنوعی در تحصیل، فرصتی طلایی برای تحول در علوم اجتماعی به وجود می‌آید. بیل گیتس این جمله را در حوزه استفاده مفید از هوش مصنوعی مطرح کرده‌ است. البته گیتس نگرانی‌های خود در رابطه با هوش مصنوعی را نیز قبل‌تر اعلام کرده‌ بود. هوش مصنوعی با استفاده از تکنولوژی جدیدی به نام شبکه عصبی که مبتنی بر نحوه کارکرد مغز انسان است، صنعت تکنولوژی را دستخوش تحول کرده‌ است.


این تکنولوژی کاربردهای بسیار وسیعی دارد، از تشخیص چهره گرفته تا تشخیص هرزنامه‌ها، البته بیل گیتس خواهان فراتر رفتن استفاده هوش مصنوعی از غول‌های تکنولوژی‌ مانند آمازون، Google و فیسبوک است. بیل گیتس به‌عنوان نمونه از نقش هوش مصنوعی در یافتن رابطه کاهش عنصر سلنیوم و افزایش تولدهای نارس در آفریقا توسط بررسی داده‌های ژنتیکی 23andMe می‌گوید. طی ۱۸ ماه، باید فهمید که آیا افزایش دریافت این عنصر در مادرهای باردار کمکی به کاهش آمار نوزادان نارس خواهد داشت یا خیر. ما انتظار کاهش ۱۵ درصدی تولد نوزادان نارس را داریم که با توجه‌ به جمعیت کل آفریقا، سالانه رقم قابل‌توجه و قابل‌توجهی ۸۰۰۰۰ نوزاد از مرگ نجات خواهند یافت.


بیل گیتس امیدوار است که هوش مصنوعی در حوزه تحصیل به ما برای تشخیص موارد مفید و موثر کمک کند. ما هنوز حتی سعی در جهت درک انگیزه، تحت تاثیر قرار دادن و روش‌های یادگیری که به‌طور جدی به افزایش کارایی سیستم کمک کند، نکرده‌ایم. آموزش بهتر، ترک تحصیل‌های کمتر گیتس ثروتش را از راه کمپانی نرم‌افزاری مایکروسافت کسب کرده‌ است. از زمان بازنشستگی، گیتس شروع به فعالیت‌های خیرخواهانه کرده که ممکن است ارزشمندترین آن‌ها، تلاش وی برای کاهش مرگ‌های ناشی از مالاریا بوده‌ است.

محصولات فروشگاه سورن:
قطعات موبایل​

پیش‌بینی بازی تاج و تخت با هوش مصنوعی

در سال ۲۰۱۶ و قبل از این که فصل ششم سریال GoT پخش شود یکی از دانشجویان دانشگاه تکنیکال مونیخ هوش مصنوعی را طراحی کرد که پیش‌بینی کرد جان اسنو زنده می‌ماند وتامن براتیون می‌میرد. روز گذشته آخرین فصل از سریال GoT پخش شد. در فصل هشتم که پایان این سریال است همه می‌خواهند پیش‌بینی کنند و بدانند در انتها چه کاراکتری کشته می‌شود و چه کاراکتری زنده می‌ماند. دانشجویان دانشگاه مونیخ هم دست به کار شدند و با کمک هوش مصنوعی این سریال را پیش‌بینی کرده‌اند که نتیجه آن را در ادامه می‌بینید. از نظر هوش مصنوعی شخصیت‌های سمول، واریس، تیریون لنیستر، دنریس تارگرین و جیمی لنیستر​ ممکن است زنده خواهند ماند و شخصیت بران به احتمال ۹۳ درصد کشته خواهد شد و همچنین شخصیت‌های گرگور کلگین یا همان The Mountain و Sansa Stark Bran Stark و سندور کلگین یا همان The Hound هم کشته خواهند شد.

این هوش مصنوعی همه ماهیت‌های ۲ هزار شخصیت را به دقت بررسی و تحلیل کرده است. هوش مصنوعی این دانشجویان اطلاعات خود را از دو وب‌سایت بازی تاج‌وتخت و بازی روی صفحه به دست آورده که هردو ویکی‌پدیای ویژه GoT هستند. در همان سال ۲۰۱۶ یک هوش مصنوعی دیگر از همان دانشگاه پیش‌بینی کرد که کاراکترهای تامن براتیون، استنیس براتیون، دنریس تارگرین، داوس سی‌ورث و پیتر بیلیش همگی از بین می‌روند. همان‌طور که می‌دانید از این پنج کاراکتر سه‌تای آن‌ها واقعا از بین رفتند که به نظر پیش‌بینی خوبی می‌آید. پیش‌بینی این سریال واقعا کار پیچیده‌ای است و نه‌تنها انسان‌ها بلکه روبات‌ها هم نمی‌توانند به درستی این پیش‌بینی را انجام دهند.

سخن آخر

در این مطلب تلاش کردیم هوش مصنوعی را بصورت مفید و مختصر برای‌تان شرح دهیم. هوش مصنوعی چیزی نیست که یک شبه از هیچ پدید آمده باشد. ولی به نظر می‌رسد این تکنولوژی در حوزه‌ی لوازم الکترونیک مصرفی به یک نقطه‌ی عطف و پیشرفت بزرگ نزدیک می‌شود. همین نکته کافی است تا همگان تلاش کنند اطلاعات خود را در این موضوع به روز نگه دارند.

مقالات مرتبط:
ترند برتر فناوری جدید در سال 2022