یکی از مشکلات عمده‌ای که بسیاری از کاربر‌‌ان هنگام تایپ‌ فارسی با آن مواجه هستند. ایجاد نیم‌فاصله بین حروف یا کلمات در نرم‌افزارهایی همچون پاورپوینت، ورد و انواع فرم‌های اینترنتی است. در این مطلب هر آنچه لازم است در مورد نیم‌‌فاصله بدانید را به سادگی یاد خواهید گرفت. در این مقاله قصد آموزش این موضوع درج نیم‌فاصله را داریم، بنابراین با سورن‌استور همراه باشید.

نیم‌فاصله چیست؟

همان‌گونه که از نام نیم‌فاصله مشخص است، فاصله‌ای که میان اجزای یک واژه ایجاد می‌کند به اندازه نیمی از فاصله کامل است که در اصول تایپ با اسپیس ایجاد می‌شود. در زبان فارسی رعایت نیم‌فاصله اهمیت دارد و وقتی که با واژه‌ای مرکب یا افعالی صرف‌شده مواجه هستیم، باید از آن استفاده کنیم. برای این که نیم‌فاصله را با چشم ببینید، به این دو تا کلمه دقت کنید.

• خواهی رفت(کلمات خواهی و رفت با فاصله از هم جدا شدن)
• خواهی‌‌رفت (کلمات خواهی و رفت با نیم‌فاصله از هم جدا شدن)

محصولات فروشگاه سورن:
خرید قطعات تبلت

تفاوت بین نیم‌فاصله و فاصله معمولی در چیست؟

نیم‌فاصله، دو بخش یک واژه را بسیار به هم نزدیک می‌کند اما به‌طور کامل آن‌ها را به هم نمی‌چسباند. برای درک بهتر این مسئله به مثال توجه کنید واژه «می ‌روم» را با این کلمه «می‌روم» مقایسه کنید. معلوم است که تفاوت این دو واژه را متوجه شده‌اید. در واقع در واژه دوم فاصله بین حروف “ی” و“ش” کمتر از واژه اول است.

محصولات فروشگاه سورن:
خرید قطعات موبایل

برای درک بهتر نیم‌فاصله

دو کلمه «برنامه‌نویس» و «چراغ مطالعه» را در نظر بگیرید، حال چگونه تشخیص دهیم که کدام یک از این کلمات نیاز به نیم‌فاصله دارد و کدام یک ندارد؟ خوب؛ شما در این حالت باید کلمه مرکب را تشخیص دهید. یک ترفند را هم به شما می‌گویم، چنانچه به‌راحتی نتوانستید بفهمید که یک کلمه مرکب است یا نه، این کار را انجام دهید.


بین دو واژه «چی» اضافه کنید، برای مثال واژه «چراغ مطالعه» را بررسی کنید، با تبدیل کردن این واژه به حالت سوالی، سوال ما معنادار خواهد بود. چراغِ چی؟ پاسخ، مطالعه! ولی برنامهِ چی؟ نویس معنایی ندارد شما نیز با اندکی تمرین تشخیص خواهید داد چه کلماتی نیاز به نیم‌فاصله دارند و چه کلماتی نه! شاید گاهی وقت‌ها تشخیص کلماتی که نیاز به نیم‌فاصله دارند کمی سخت است.


اگر از نوشتن صحیح کلمه‌ای اطمینان لازم را ندارید، شاید راه‌حل سریع این است که کلمه را در اینترنت جستجو کنید. پس از جستجو شکل صحیح کلمه در نتایج جستجو ظاهر خواهد شد. ولی به منبع نوشته نیز توجه کرده و دقت کنید شکل نوشتاری کلمه را از کدام سایت انتخاب می‌کنید.

محصولات فروشگاه سورن:
لوازم جانبی موبایل

چرا نیم‌فاصله استفاده کنیم؟

حال که تعریفی از «نیم‌فاصله» ارائه دادیم به تبیین موارد رایج استفاده از آن می‌پردازیم:

زیبایی‌بخشی به تایپ

استفاده از فاصله مجازی و نیم‌فاصله ظاهر آراسته و زیبایی به متن می‌بخشد و خواندن متن را نیز آسان‌تر می‌کند.

​سهولت در خواندن متن

با رعایت استفاده درست از نیم‌فاصله، هر کلمه‌ای که در متن وجود دارد بیانگر یک مفهوم جدا است و این سبب می‌شود خواندن چنین متنی با سهولت بیشتری انجام شود.

حفظ چیدمان متن

وقتی به جای استفاده از «نیم‌فاصله» از «فاصله» استفاده شود، ممکن است اجزای یک کلمه مستقل در دو سطر متفاوت قرار بگیرند. این امر موجب بی‌نظمی در چیدمان متن ما می‌شود و متعاقباً مطالعه متن را دشوارمی‌کند.

دلیل نگا‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رشی وفنی

دلیل نگارشی این است که نیم‌فاصله سبب می‌شود که ما متوجه بشویم با یک واحد معنایی سر و کار داریم و آن چه که در مقابل ماست، یک کلمه است نه دو کلمه دلیل فنی نیز این است که اگر در متن به جای نیم‌فاصله از فاصله استفاده کنید، مرورگرها و نرم‌افزارهای افیس آن کلمه واحد را دو کلمه در نظر می‌گیرند و ممکن است نیمی از کلمه در انتهای یک خط و نیم دیگر آن در ابتدای خط بعدی قرار بگیرد.

محصولات فروشگاه سورن:
خرید گوشی موبایل

موارد استفاده از نیم‌فاصله

در مورد استفاده از نیم فاصله در تایپ یک استثنای کلی وجود دارد که در همه‌جا صادق است.با این حال به منظور روشن شدن هر چه بیشتر موارد کاربرد نیم‌فاصله به موارد رایج استفاده از آن اشاره می‌کنیم

نشانه جمعِ «ها»

زمانی که کلمات را جمع می‌بندید باید از نیم‌فاصله کمک بگیرید. علامت جمع «ها» بخشی از یک واژه است و طبیعتا برای اینکه هر کلمه به یک واحد در متن بدل شود، باید عضو جمع‌کننده آن یعنی «ها» به آن بچسبد.

مثال: نیکمت‌ها، زمینه‌ها، کلاه‌ها، گل‌ها

واژه‌های مرکب

واژه‌های مرکب هم نیاز به استفاده از نیم‌فاصله دارند. برای مثال، زمانی که می‌خواهید کلمه خواهی‌رفت را بنویسید، نباید میان دو بخش آن، یعنی خواهی و رفت فاصله‌ای ایجاد شود. نرم‌افزار، بی‌دردسر، دانش‌آموز و تمام واژه‌های مرکب را باید با رعایت نیم‌فاصله بنویسید.

مثال: برنامه‌نویس، آینده‌پژوهی، لرزه‌نگار، تاریخ‌نویس، جنون‌وار، مرگ‌آسا، لاله‌گون، ریخته‌گری

نشانه نکره

«ی» نکره که به شکل «ای» در کلمات ظاهر می‌شود هم باید با نیم‌فاصله نوشته شود. برای مثال به این جمله دقت کنید: پرده‌ای که به دیوار آویخته شده است.
مثال: سرمایه‌ای، مدرسه‌ای، جعبه‌ای

پسوندهای تر و ترین

این دو پسوند هم باید با نیم‌فاصله به صفت‌های مختلف متصل شوند. مثلا: دیدنی‌ترین، بامعرفت‌تر دقت کنید که کلمه بهتر از این قاعده پیروی نمی‌کند و خودش واژه‌ای کامل است و «تر» به آن چسبیده است.

مثال: آماده‌ترین، دیدنی‌ترین، آراسته‌تر، ترجمه‌شده...

در صرف افعال

در زمانی که می‌خواهید افعال را صرف کنید هم نیاز به استفاده از نیم‌فاصله وجود دارد. برای مثال: می‌روم، می‌خوردم، آمده‌ام، دیده‌ام.

پیشوندها

پیشوندها و پسوندهایی هم که به کلمات اضافه می‌شوند به نیم‌فاصله نیاز دارند. مثلا: بی‌آبرو.

صفاتی که با کلمه «شده»

همراه کلماتی که با «شده» به شکل صفت درمی‌آیند هم نیاز به نگارش با نیم‌فاصله دارند. برای مثال: گم‌شده.

مصدر

زمانی که مصدر را در نوشته خود به‌کار می‌برید، باید حالت نیم‌فاصله را حفظ کنید: گل‌گفتن و گل‌شنیدن.

پسوندهای افعال صرف‌شده در زمان ماضی نقلی (ام، ای، ایم، اید، اند)

مثال: رفته‌ام، خوابیده‌ای، برده‌ایم، شسته‌اند

ضمایر ملکی «ام، ات، اش، مان، تان، شان» در اتصال به کلماتی که به «ه» و «ی» ختم می‌شوند

مثال: خانه‌اش، کشتی‌شان، بارانی‌ات، عمه‌تان

نوشتن مخفف انگلیسی

مثال: سی‌پی‌یو (CPU)، ای‌ام‌ام‌سی (eMMC)، ال‌سی‌دی (LCD)، او‌سی‌ای (OCA)

محصولات فروشگاه سورن:
ابزار تعمیرات موبایل

چگونه نیم‌فاصله‌را تایپ کنیم

به دلیل اهمیت این کاراکتر و نقش آن در زیبایی سخن و ارتباط برقرار کردن آسان‌تر، تقریباً امکان درج آن در تمامی سیستم عامل‌ها و دستگاه‌ها فراهم شده است.

نیم‌فاصله در سیستم‌ عامل ویندوز

اگر در ویندوز از صفحه کلید فارسی رایج استفاده می کنید، می‌توانید در همه محیط‌های نرم‌افزاری، نیم‌فاصله را با گرفتن کلیدهای ترکیبی Ctrl+Shift+2 تایپ کنید.

نیم‌فاصله درسیستم‌ عامل اندروید

برای سیستم‌عامل اندروید، می‌تونید انواع کیبوردها رو نصب کنید.، توصیه می‌کنیم صفحه کلید Gboard را که متعلق به گوگل است از پلی‌استور یا بازار نصب کنید. پس از نصب Gboard و فعال‌سازی آن از قسمت تنظیمات گوشی، شما هم امکان درج نیم‌فاصله دارید و هم از قابلیت‌های جالب این صفحه‌کلید بهره‌مند خواهید شد. کاراکتر نیم‌فاصله در این صفحه‌کلید نیز، در کنار دکمه فاصله قرار دارد.

نیم‌فاصله درسیستم‌ عامل ایفون

سیستم عامل IOS در نسخه‌های جدید خود به طور پیش‌فرض دارای صفحه کلید فارسی است که دکمه درج نیم‌فاصله نیز دارد و جایگاه آن در کنار دکمه فاصله است.

نیم‌فاصله در سیستم‌ عامل لینوکس

حتی در سیستم عامل لینوکس که کاربران زیادی نداشته و بیش‌تر آن‌ها کاربرانی تخصصی هستند، امکان درج نیم‌فاصله وجود دارد.

نیم‌فاصله در سیستم‌ عامل مکینتاش

در سیستم عامل مکینتاش نیز این امکان برای کاربران فراهم شده است. برای درج نیم‌فاصله در این سیستم عامل می‌توانید از کلید ترکیبی Shift + Space استفاده کنید.

محصولات فروشگاه سورن:
لوازم تعمیرات نرم افزاری موبایل​

شيوه‌های درست نويسی

مدتی است که در نوشتن کلمات فارسی دقتی نمی‌کنیم ، فارسی را اگر غلط بنویسیم همانطور نیز به آیندگان می‌رسد پس چه بهتر که در نوشتن کلمات دقت کنیم . حال چگونه بنویسیم که درست نوشته باشیم؟ کلمه‌هایی نظیر «این- آن» (ضمیر، صفت اشاره‌ای یا مبهم، «ای» و «اعداد» را بهتر است جدا بنویسیم: این کار، آن کار، ای دوست!، یک روز

نکته: هر گاه آن و این و چنان با «چه و که» ترکیب شود، بهتر است سر هم و پیوسته نوشته شود: آنکه، آنچه، اینکه، چنانکه، چنانچه.


البته اگر «آن» و «این» به معنای «آن­ کس یا آن­ چیز» و «این کس یا این چیز» باشد، بهتر است جدا از «که» نوشته شود: آن که از راه رسید علی بود. این که تو خریدی بسیار زیباست. در هر حال حد و استقلال دستوری هر کلمه، از نظر معنی و عمل دستوری آن، باید حفظ و هر کلمه مستقل، جدا از کلمه‌های دیگر نوشته شود: وصل و فصل کلمات

	بنویسیم	ننویسیم
	آن روز	آن روز
	آن مرد	آنمرد

در مثال‌های بالا و موارد مشابه آن حتی اگر در تلفظ معمولی هم مد «آ» ظاهر نشود و حدود مثل مورد قبل به تلفظ درآید، باز هم جدا نوشتن کلمات مناسب‌تر است. کلمه «هم» اگر با کلمه بعد از خود قید یا صفت بسازد، پیوسته نوشته می‌شود مانند:

	بنویسیم	ننویسیم
	همکار	هم کار
	همراه	هم راه
	همسایه	هم سایه
	همسر	هم سر
	همسنگ	هم سنگ
	همداستان	هم داستان
	همدل	هم دل

کلمه‌های مرکبی که جزو دوم آن‌ها با «آ» شروع می‌شود، اگر همزه در تلفظ بیفتد، مد «آ» حذف و متصل نوشته می‌شود، مانند:

	بنویسیم	ننویسیم
	پیشاهنگ	آن پیش آهنگ
	خوشایند	خوش آیند
	دلارام	دل آرام
	دلاویز	دل آویز
	دستاورد	دست آورد

چنانچه همزه در این گونه کلمه‌ها به تلفظ درآید، جدا نوشته می‌شود و علامت مد «آ» باقی می‌ماند، مانند:

	بنویسیم	ننویسیم
	بی‌آبرو	آن بیابرو
	بی‌آزار	بیازار
	تن‌آسان	تناسان
	جان‌آفرین	جانافرین

حرب «ب» در عبارت‌های فعلی نیز از قاعده و حرف اضافه بر سر اسم تبعیت می‌کند و جدا نوشته می‌شود، مانند:

	بنویسیم	ننویسیم
	به راه افتادن	براه افتادن
	به درازا کشیدن	بدرازا کشیدن
	به کار بردن	بکار بردن
	به جا آوردن	بجا آوردن
	به وجود آوردن	بوجود آوردن
	به هم خوردن	بهم خوردن

اگر حرف «به» بین دو کلمه مکرر قرار گیرد، جدا نوشته می‌شود، مانند:

	بنویسیم	ننویسیم
	رو به رو	روبرو
	سر به سر	سربسر
	در به در	دربدر
	جا به جا	جابجا
	تن به تن	تن بتن
	خود به خود	خودبخود

چنین است وقتی که حرف «ب» میان دو کلمه، حکم میانوند را داشته باشد و در مجموع یک مفهوم را برساند، مانند:

	بنویسیم	ننویسیم
	سر به راه	سربراه
	رو به راه	روبراه
	پا به ماه	پابماه
	سر به هوا	سربهوا
	سر به زیر	سربزیر

حرف اضافه «ب» کلمه‌های عربی متداول در فارسی، باید متصل و پیوسته به کلمه بعد نوشته شود، چون این حرف، حرف جر عربی است و حرف اضافه فارسی نمی­‌باشد:

	بنویسیم	ننویسیم
	بلافضل	آن به لا فضل
	بلاشک	به لا شک
	بلافاصله	به لا فاصله
	بلاتکلیف	به لا تکلیف
	بدون	به دون

هر گاه حرف «به» با کلمه بعد از خود در مجموع قید یا صفت بسازد، در این صورت یک کلمه محسوب می‌شود و حرف «ب» به کلمه بعدی می‌چسبد، مانند:

	بنویسیم	ننویسیم
	بهوش	آن به هوش
	بجد	به جد
	بویژه	به ویژه
	بخصوص	به خصوص
	بنام (معروف)	به نام
	بخرد (خردمند)	به خرد
	بتدریج	به تدریج

پیشوندهای فعلی (اجرای پیشین فعل) یعنی «ب» و «ن» (نشانه نفی و نهی) و «م» (نشانه نهی) را باید پیوسته به فعل نوشت:

	بنویسیم	ننویسیم
	ببیند	آن به بیند
	برود	آنمرد
	ننشستم	نه نشستم

نکته: چنانچه «ن» به صورت «حرف ربط دوتایی» به کار رفته باشد، جدا از فعل نوشته می‌شود: نه می‌خرد نه می‌فروشد نه می­خواند نه می‌نویسد نه می‌بیند نه می‌شنود.


این واژه‌ها که در کاربرد مصدری متصل نوشته می‌شود، چنانچه به عنوان فعل به کار رود جدا نوشته خواهد شد، برای نمونه می‌نویسیم: ملت روز ارتش را گرامی داشت و در کاربرد مصدری می‌نویسیم: گرامی‌داشت روز ارتش در شهر تهران برگزار شد. جزو پیشین «می» که در گذشته به صورت «همی» به کار می‌رفته است، همیشه جدا از فعل نوشته می‌شود، مانند:

	بنویسیم	ننویسیم
	می‌رفت	میرفت
	می‌گفت	آنمرمیگفت
	همی‌رفت	همیرفت

مصدرهای مرکب مرخم و صفت‌های مرکب تا حد ممکن باید پیوسته نوشته شود:

	بنویسیم	ننویسیم
	بزرگداشت	بزرگ داشت
	چشمداشت	چشم داشت
	نگهداشت	نگه داشت
	پیشباز	پیش باز
	سخنران	سخن ران
	صاحبدل	صاحب دل

اگر کلمه بعد از «هم» با حرف «م» یا «همزه» آغاز شود، در این صورت باید جدا نوشته شود، مانند: هم­ اتاق، هم اعتقاد، هم احساس، هم مرز، هم منزل، هم مشرب، هم مسلک. تنوین مخصوص کلمات عربی است و تابع قوانین صرفی و نحوی زبان عربی می‌باشد. استفاده از آن در کلمات فارسی به طور خاص و در کلمات غیر عربی به طور عام درست نیست.

	بنویسیم	ننویسیم
	بناچار	آن ناچاراً
	دوست زبانی	زباناً
	دوست جانی	جاناً
	درثانی	دوماً
	سوم سومی	سوماً
	گاهی	گاهاً
	تلفنی	تلفناً
	تلگرافی	تلگرافاً

کلمات عربی که در فارسی تنوین می‌گیرد مانند: عملاً، قطعاً، سهواً، واقعاً، عمداً را نیز می‌توان (و بهتر است) به صورت فارسی آن با پسوندهای مناسب مقام سخن به کار برد.
برای مثال (مثلاً) در عمل (عملاً)، قطعی (قطعاً)، از روی سهو یا سهوی (سهواً)، واقعی، به طور واقع (واقعاً)، عمدی، از روی عمد (عمداً).


نکته: این معادل‌ها اگر به فصاحت کلام آسیب نرساند و کلام را از روال عامل آن برنگرداند و مغیر با نوشته های بزرگان ادب فارسی نباشند، مناسب تر است کلمات معادل فارسی و یا صورت فارسی کلمات تنوین­دار را به کار برد.

	صورت فارسی	صورت عربی
	در وقت، فوری	آن فوراً
	به تحقیق، از روی تحقیق	تحقیقاً
	تحقیقاً	سریعاً
	به تدریج، آرام آرام	تدریجاً
	به تقریب	تقریباً
	به یقین، از روی یقین	یقیناً
	اتفاقی	اتفاقاً
	به تفصیل	مفصلاً
	به شدت	شدیداً
	به عمد، از روی عمد	عمداً
	به اجمال	اجمالاً
	به حقیقت	حقیقتاً
	به ضرورت	ضرورتاً

هر گاه پیشوندهای (بـ، ن، هـ) به سر افعال مصدر به همزه درآیند در نوشتار همزه تبدیل به (یـ) می‌شود.

	بنویسیم	ننویسیم
	بیندود	بیاندود
	میندوز	میاندوز
	بیفروز	بیافروز
	نیاموز	نآموز
	نیاموخت	ناموخت
	نیالود	نآلود
	بیفتاد	بافتاد

هرگاه کلمه به حرف صامت «ی» ختم شود، مصوب بلند (ی) بعد از آن هر دو با (یـ) نوشته می‌شوند.

	بنویسیم	ننویسیم
	(بوی + یدن) بوییدن	بوئیدن
	موییدن	موئیدن
	پوییدن	پوئیدن
	روییدن	روئیدن
	(روی+ین) رویین	روئین
	(نی+ ین) نیین	نئین
	نایین	نائین

علامت جمع در کلمات فارسی «آن» و «ها» می‌باشد. در مورد سر هم و جدا نوشتن این علامت استادان ادب فارسی دارای دو نظر می‌باشند؛ عده‌ای به سر هم نوشتن و عده‌ای دیگر به جدا نوشتن اشاره کرده‌اند. علامت‌های جمع را مناسب‌تر است جدا از کلمات بنویسیم، تا بدین وسیله هم استقلال کلمات را در نوشته رعایت کرده باشیم و هم از ترکیب‌های مکرر که سبب پیچیدگی خط می‌شود اجتناب کنیم.

	بنویسیم	ننویسیم
	گل‌ها	آن گلها
	باغ‌ها	باغها
	خانه‌ها	خانها
	آن‌ها	آنها
	قلم‌ها	قلمها

سخن‌ آخر

در این مقاله تلاش کردم عمده موارد استفاده از نیم فاصله در نگارش و تایپ فارسی را فهرست کنیم و نحوه صحیح درج نیم‌فاصله در رایانه و موبایل و در سیستم عامل‌های مختلف را بازگو کنیم.




مقالات مرتبط:

اصول مهم مقاله نویسی برای سایت